Economy

Kinh tế tư nhân Việt Nam: Dự liệu sự thay đổi từ Nghị quyết 68-NQ/TW

Thang Nguyen

10 Th05 2025 — 11 min read

Kinh tế tư nhân Việt Nam: Xung lực mới, kỳ vọng lớn từ Nghị quyết 68-NQ/TW

Bạn đã bao giờ tự hỏi: Điều gì sẽ thực sự làm thay đổi diện mạo của nền kinh tế Việt Nam trong thập kỷ tới? Thử nhìn lại 40 năm đổi mới, dễ dàng nhận thấy, khu vực kinh tế tư nhân đã từ từ chuyển mình từ bệ đỡ khiêm tốn thành động lực ngày càng lớn, tạo ra hàng triệu việc làm, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và góp phần nâng tầm thương hiệu Việt trên bản đồ thế giới. Thế nhưng, tại sao phát triển kinh tế tư nhân vẫn chưa có một cuộc “bứt tốc” ngoạn mục như kỳ vọng? Và điều gì sẽ chờ đợi khu vực này phía trước khi Nghị quyết 68-NQ/TW 2025 vừa chính thức được ban hành?

Kinh tế tư nhân Việt Nam: Những thành tựu và thách thức đi cùng

Sau gần 40 năm đổi mới, nền kinh tế nước ta đã gần như “lột xác” với đóng góp lớn của khu vực tư nhân. Theo số liệu thống kê, hiện tại:

Cả nước có hơn 940.000 doanh nghiệp và trên 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, đóng góp khoảng 50% GDP và hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước.
Khu vực tư nhân sử dụng khoảng 82% tổng số lao động, trở thành kênh tạo việc làm lớn nhất.

Nhiều doanh nghiệp tư nhân đã vươn mình trở thành các tập đoàn lớn với hệ sinh thái đa ngành, bắt đầu hiện diện ở các thị trường khu vực, quốc tế. Có thể kể đến những cái tên tiêu biểu như Vingroup, Thaco, FPT, Masan... – những biểu tượng của “hệ gen doanh nhân” hiện đại.

Tuy vậy, bức tranh vẫn còn nhiều gam màu xám. Theo góc nhìn cá nhân tôi, sự phát triển của kinh tế tư nhân nhìn chung vẫn chưa thực sự bứt phá về quy mô, trình độ công nghệ hay năng lực quản trị. Phần lớn doanh nghiệp còn nhỏ, siêu nhỏ; nhiều vướng mắc khi tiếp cận vốn, đất đai, công nghệ; khả năng đổi mới sáng tạo hạn chế. Đặc biệt, còn tồn tại không ít rào cản thể chế, thủ tục, tâm lý “xin – cho” và định kiến xã hội với doanh nhân, doanh nghiệp tư nhân vẫn nặng gánh. Những vấn đề này nếu không được tháo gỡ một cách đồng bộ, mạnh mẽ thì khát vọng “hóa rồng” của kinh tế tư nhân còn xa vời.

Khát vọng mới từ Nghị quyết 68-NQ/TW: Mục tiêu lớn, đường hướng rõ ràng

Ngày 4/5/2025 đánh dấu mốc quan trọng khi Ban Chấp hành Trung ương chính thức ban hành Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Về cơ bản, đây là một bản “cương lĩnh mới” với nhiều mục tiêu đầy tính đột phá:

“Kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân; là lực lượng tiên phong trong khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số...”
(Trích Nghị quyết 68-NQ/TW)

Đến năm 2030: Việt Nam đặt mục tiêu có 2 triệu doanh nghiệp hoạt động, trung bình 20 doanh nghiệp/nghìn dân; ít nhất 20 doanh nghiệp lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Kinh tế tư nhân đóng góp 55-58% GDP, tạo việc làm cho 84-85% lực lượng lao động.
Tốc độ tăng trưởng bình quân của khu vực này dự kiến đạt 10-12%/năm, vượt tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế.
Trình độ đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số nằm trong top 3 ASEAN, top 5 châu Á.
Tầm nhìn 2045: Có ít nhất 3 triệu doanh nghiệp, đóng góp hơn 60% GDP, sở hữu năng lực cạnh tranh hàng đầu khu vực, chủ động tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Những mục tiêu này cho thấy Nhà nước không chỉ nhìn nhận kinh tế tư nhân là “bổ trợ”, mà thực sự xác định tư nhân như trụ cột của nền kinh tế trong bối cảnh mới. Đây cũng chính là điều kiện tiền đề, mở ra “đường băng” để khu vực tư nhân thực hiện hóa khát vọng lớn lao.

Bốn trụ cột giải pháp: Mở đường cho tiềm năng bứt phá

1. Đột phá thể chế, tạo môi trường kinh doanh minh bạch, cạnh tranh

Loại bỏ rào cản thị trường: Rà soát, cắt giảm tối thiểu 30% thời gian xử lý thủ tục và chi phí tuân thủ pháp luật, tiếp tục cắt giảm các điều kiện kinh doanh không cần thiết, đưa môi trường đầu tư kinh doanh Việt Nam vào nhóm đầu khu vực và thế giới.
Số hóa và ứng dụng công nghệ: Đẩy mạnh số hóa, áp dụng trí tuệ nhân tạo cho các quy trình thủ tục; xây dựng môi trường kinh doanh số, minh bạch, thuận lợi cho mọi đối tượng doanh nghiệp.
Bình đẳng trong tiếp cận nguồn lực: Bảo đảm doanh nghiệp tư nhân tiếp cận bình đẳng các nguồn lực như vốn, đất đai, công nghệ, lao động…

“Quan điểm xuyên suốt là xóa bỏ triệt để mọi rào cản tư tưởng, pháp lý, đồng thời kiến tạo hệ sinh thái cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế.”
– Nhận định chuyên gia kinh tế

2. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh

Chính sách ưu đãi nghiên cứu phát triển: Doanh nghiệp được tính vào chi phí được trừ tối đa 200% chi phí nghiên cứu R&D khi xác định thu nhập chịu thuế.
Khuyến khích thiết lập quỹ phát triển công nghệ: Được trích tối đa 20% lợi nhuận trước thuế để lập quỹ này, tạo động lực tự thân cho sáng tạo.
Sandbox công nghệ: Cho phép thử nghiệm mô hình/kinh doanh/mô hình sáng tạo mới trên tinh thần "hãy làm trước, quản lý sau", tất nhiên là trong khuôn khổ an toàn hợp pháp.
Chuyển đổi số giản đơn hóa mọi khâu: Áp dụng chuyển đổi số trong cả hoạt động nội bộ, giao dịch với cơ quan nhà nước lẫn quy trình sản xuất, kinh doanh.

Cá nhân tôi đặc biệt đánh giá cao các chính sách về ưu đãi cho R&D, chuyển đổi số gắn với mục tiêu chuyển đổi xanh, tuần hoàn. Đây là con đường duy nhất để doanh nghiệp tư nhân Việt Nam thoát khỏi “bẫy giá trị gia tăng thấp”, cạnh tranh bằng hàm lượng trí tuệ thay vì chỉ nhân công giá rẻ.

3. Tạo thuận lợi mạnh mẽ trong tiếp cận vốn, đất đai, nguồn nhân lực chất lượng cao

Vốn và tín dụng: Ưu tiên một phần nguồn tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; phát triển các quỹ bảo lãnh, quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa minh bạch, dễ tiếp cận hơn.
Thị trường vốn: Đẩy nhanh tái cấu trúc thị trường chứng khoán, đa dạng hóa công cụ huy động vốn trung và dài hạn như trái phiếu doanh nghiệp, chứng khoán hóa khoản nợ.
Chính sách thuê đất ưu đãi: Giảm tối thiểu 30% tiền thuê đất trong 5 năm đầu cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, đổi mới sáng tạo, startup.
Phát triển nhân lực: Triển khai chương trình đào tạo 10.000 CEO, đưa doanh nhân thành đạt vào vai trò truyền cảm hứng, “gánh vác” trách nhiệm phát triển thế hệ lãnh đạo mới, hiện đại, toàn cầu hóa tư duy.

“Một nền kinh tế đổi mới thực chất chỉ khi nguồn lực vào khu vực tư nhân dễ dàng, minh bạch; nhân tài có nơi để phát huy khát vọng lớn, nguồn vốn không còn là ‘bài toán khó’ như hiện nay.”
- Chia sẻ từ tư vấn tài chính doanh nghiệp

4. Phát triển doanh nghiệp lớn, kết nối chuỗi giá trị toàn cầu, nâng tầm khu vực

Xây dựng các cụm chuỗi giá trị: Doanh nghiệp lớn đóng vai trò “đầu tàu”, dẫn dắt chuỗi cung ứng, chuyển giao công nghệ, kỹ năng và vốn vào các “sân chơi lớn”.
Hợp tác công – tư hiệu quả: Tăng tỷ lệ tham gia vào dự án quốc gia trọng điểm, đa dạng hóa hợp tác PPP; khuyến khích phát triển tập đoàn tư nhân đạt đẳng cấp khu vực và quốc tế.
Chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp Go Global: Hỗ trợ xúc tiến thương mại, logistics, bảo hiểm, pháp lý quốc tế, giúp thương hiệu Việt có đủ “vốn liếng” vươn ra biển lớn.

Chỉ khi có nhiều doanh nghiệp đầu đàn, tham gia chuỗi giá trị quốc tế thì kinh tế tư nhân mới thực sự tạo ra tác động “lây lan” tích cực, nâng tiêu chuẩn toàn khu vực lên một “level” mới.

Đổi mới tư duy và văn hóa doanh nghiệp: Chìa khóa khai mở “long mạch” phát triển

Đằng sau tất cả những giải pháp về thể chế, chính sách, công nghệ… chính là con người. Xét đến cùng, tư duy lãnh đạo, văn hóa kinh doanh mới là trụ cột giúp doanh nghiệp, doanh nhân vững vàng trước mọi biến động.

Đề cao đạo đức doanh nhân: Nghị quyết nhấn mạnh sự liêm chính, trách nhiệm xã hội, mang bản sắc dân tộc, tư duy hội nhập nhưng không hòa tan trong văn hóa quản trị.
Thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp sáng tạo: Mục tiêu xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh, đưa giáo dục khởi nghiệp vào mọi cấp học, lan tỏa ý chí “dám nghĩ, dám làm, dám khác biệt”.
Tôn vinh doanh nhân: Các tấm gương sáng trong kinh doanh, đóng góp xã hội được vinh danh – xem doanh nhân như “chiến sĩ trên mặt trận phát triển quốc gia”.
Coi trọng phản biện chính sách: Doanh nghiệp, hiệp hội phải dám nói thật, góp ý thật, nói thẳng vấn đề, đồng thời chủ động đầu tư vào học hỏi, cập nhật thông tin, hoàn thiện năng lực quản trị!

Là một người làm chiến lược và phát triển doanh nghiệp, tôi đặc biệt tâm đắc với thông điệp: “Chủ động đổi mới tư duy, không ngại thay đổi, không dừng lại ở vùng an toàn”. Một doanh nhân Việt thời mới không còn chỉ mải mê sinh tồn mà cần nuôi dưỡng khát vọng lớn, không ngừng tích lũy để đi xa và cao hơn mỗi ngày.

Doanh nghiệp tư nhân: Động lực kiến tạo quốc gia phồn thịnh

Nghị quyết 68-NQ/TW mở ra một kỷ nguyên mới cho kinh tế tư nhân. Tính “chiến lược” không chỉ ở những mục tiêu con số mà còn là cách tư duy về vai trò, vị thế doanh nhân trong hệ sinh thái phát triển bền vững – đổi mới – sáng tạo – hội nhập. Có thể thấy, phát triển tư nhân không còn là câu chuyện “riêng ai”, mà trở thành sứ mệnh quốc gia, là cuộc chơi đồng hành giữa doanh nghiệp và nhà nước. Từ thể chế, nguồn lực, đến tinh thần khởi nghiệp và tư duy phản biện, tất cả cần đồng bộ và trách nhiệm thực thi phải được trao đúng người, đúng nơi, đúng lúc.

Bài toán thực thi không đơn giản, nhưng “bài toán lớn luôn tạo nên con người lớn”. Tôi tin rằng, với tinh thần mạnh mẽ như cách Nghị quyết 68 đã xác lập, sự đồng lòng của mọi tầng lớp xã hội, cộng đồng doanh nhân Việt Nam hoàn toàn có thể tạo nên sự bứt phá mạnh mẽ – góp phần đưa đất nước trở thành hình mẫu phát triển mới trong khu vực và thế giới.

Và đối với mỗi cá nhân, doanh nghiệp, hãy coi đây là thời điểm vàng để thay đổi tư duy, củng cố năng lực nền tảng, dám nghĩ lớn và hành động có trách nhiệm. Đừng chỉ “truyền cảm hứng”, hãy trở thành cảm hứng thay đổi cho người khác!

Chúc bạn vững tâm trên hành trình phát triển, làm giàu chính đáng và góp phần xây dựng Việt Nam thịnh vượng.Gặp lại bạn ở những bài viết tiếp theo!

#ChiếnLược #KinhTếTưNhân #LãnhĐạo