Bí quyết thành công trong sự nghiệp: Đánh thức tiềm năng, vượt ảo tưởng tuổi trẻ

Nỗi lo tuổi trẻ và sự thức tỉnh trên hành trình sự nghiệp

Bạn có bao giờ tự hỏi: Vì sao rất nhiều bạn trẻ tốt nghiệp đại học danh tiếng vẫn lao đao đi tìm chỗ đứng trong doanh nghiệp thực thụ? Ở góc độ cá nhân, mỗi dịp trao đổi với đồng nghiệp, lãnh đạo doanh nghiệp, giám đốc nhân sự, tôi lại nghe thêm những câu chuyện thực tế – đa chiều, vừa tự hào, vừa lo lắng cho chính thế hệ của mình. Có thể bạn sẽ thấy mình đâu đó trong bài viết này – một lời cảnh báo nhẹ nhàng nhưng thiết thực dành cho những ai đang nuôi tham vọng “ngon”, và mong muốn phát triển bản thân thực sự trong một thế giới biến động không ngừng.

Định vị bản thân: câu chuyện không chỉ của tấm bằng

Không hiếm những bạn trẻ ra trường với tâm thế “trường top, việc dễ” và kỳ vọng sẽ tỏa sáng ở bất cứ vị trí nào. Tuy nhiên, sự thật là khoảng cách giữa kiến thức sách vở và nghiệp vụ thực tế trong doanh nghiệp thường khá lớn. Ở những buổi phỏng vấn, tôi từng chứng kiến không ít ứng viên nói năng lưu loát, hồ sơ rực rỡ, nhưng thiếu chiều sâu – dễ dàng bị “khớp” chỉ sau vài tình huống thực tế đầu tiên.

• Cần trung thực về năng lực: Việc phóng đại bản thân có thể giúp bạn qua cánh cửa tuyển dụng, nhưng thiếu sự chuẩn bị sẽ khiến bạn nhanh chóng hụt hơi, thậm chí vỡ mộng chỉ sau vài tháng thử việc.
• Kinh nghiệm thực chiến quan trọng hơn lý thuyết: Nghiên cứu của McKinsey cho thấy 40% doanh nghiệp Việt Nam phải đào tạo lại các cử nhân mới tuyển dụng – minh chứng rõ rệt cho “khoảng trống” giữa trường học và thực tế.

“Nhiều ứng viên trẻ tự tin thái quá về khả năng, trong khi chính nhà tuyển dụng coi kinh nghiệm làm việc thực tế và kỹ năng mềm là những yếu tố ưu tiên số một.” – Chia sẻ của một giám đốc nhân sự tập đoàn đa quốc gia

Bất ổn công việc: không ai hoàn toàn miễn nhiễm

Trên LinkedIn, không khó để trông thấy những dòng chia sẻ cảm xúc từ chị đồng nghiệp hay bạn bè về việc bỗng dưng nhận quyết định cắt giảm. Sự khắc nghiệt và thực dụng của chuyển đổi số, tinh gọn doanh nghiệp hay bài toán kiểm soát chi phí đang phủ bóng lên cả những vị trí tưởng như rất vững chắc: từ quản lý, trưởng phòng, cho tới giám đốc.

• Mối nguy tiềm ẩn: Dù bạn giỏi tới đâu, cơ hội mất việc luôn hiện hữu, nhất là thời đại AI và tự động hóa trỗi dậy mạnh mẽ.
• Chiếc ghế nào cũng “dịch chuyển”: Việc chuyển dịch nhân sự, thay đổi cơ cấu – mảng cắt giảm nhân sự diễn ra ở cả các doanh nghiệp lớn và vừa. Theo VietnamWorks, 2023 có hơn 35.000 lượt thông báo cắt giảm nhân sự, tăng 18% so với năm trước.

“Hãy luôn chuẩn bị cho mình tinh thần chủ động thích nghi và tâm thế sẵn sàng chuyển đổi – đó là cách duy nhất để không bị động trước mọi biến cố.” – Góc nhìn từ kinh nghiệm cá nhân của tôi khi từng chuyển ngành giữa các lĩnh vực công nghệ và kinh doanh.

Kỷ nguyên AI: Biết dùng không còn là lợi thế nữa, mà là bắt buộc

Nếu như 10 năm trước, thông thạo tin học văn phòng là lợi thế thì ngày nay, đó chỉ là… điều kiện tối thiểu. Chúng ta đang bước vào kỷ nguyên AI-literacy (biết đọc và sử dụng AI), khi mọi JD (mô tả công việc) hiện đại đều nhắc tới khả năng tận dụng AI cho sáng tạo, phân tích dữ liệu, tự động hóa quy trình – thậm chí cả ngành nhân sự, tài chính, truyền thông.

• AI xóa mờ khoảng cách kỹ năng cơ bản: Nếu bạn đọc báo cáo của World Economic Forum 2023 sẽ thấy: 44% công việc cần tái đào tạo vì sự lan rộng của AI.
• Dùng AI để tăng tốc phát triển cá nhân: Người biết ứng dụng AI vào nghiên cứu, soạn thảo, giao tiếp sẽ có năng suất cao hơn 30–50% so với đồng nghiệp.

“Nếu không thành thạo AI như thành tạo đọc viết, bạn sẽ bị rớt lại phía sau – rất nhanh thôi. Đó là thực tế đã và đang diễn ra.” – Nhấn mạnh của các chuyên gia tại hội thảo AI4VN 2024

Cá nhân tôi từng chứng kiến nhiều dự án startup thành công nhờ biết tận dụng “trợ lý AI” vào mọi khâu: từ marketing, chăm sóc khách hàng, cho tới lập kế hoạch tài chính – biến một nhóm nhỏ thành “siêu” năng suất.

Kỹ năng mềm: chiếc chìa khóa vàng cho sự nghiệp bền vững

Lỗ hổng lớn mang tên… giao tiếp

Rất nhiều bạn trẻ tôi từng làm việc cùng gặp khó ở các “bài kiểm tra mềm”: cảm ơn, xin lỗi, phản biện hiệu quả, truyền đạt ý kiến tới cấp trên… Điều này không chỉ gây trở ngại khi làm việc nhóm, mà còn làm “chậm chân” trong quá trình thăng tiến.

• Giao tiếp chủ động, rõ ràng giúp bạn giải quyết xung đột, thương thảo hiệu quả.
• Thái độ biết ơn và thiện chí xây dựng là chìa khóa mở ra network mới, tăng lòng tin, được đồng nghiệp và sếp tín nhiệm hơn.
• Đừng coi những gì người khác hỗ trợ mình là điều hiển nhiên (take it for granted): Sự chủ động nhận diện, biết ơn và đáp lại sẽ xây dựng văn hóa cá nhân tích cực.

“Kỹ năng chuyên môn có thể lấp đầy bằng đào tạo, nhưng kỹ năng giao tiếp cần hàng năm rèn luyện và trải nghiệm mới thực sự vững vàng.” – Chia sẻ từ kinh nghiệm đào tạo nhân sự đa ngành của tôi

Work-life balance: Đừng tự lừa mình về “làm ít – hưởng nhiều”

Chưa bao giờ khái niệm work-life balance lại nóng đến vậy. Nhưng cũng chưa bao giờ nó bị hiểu sai nhiều đến thế. Sự cân bằng cuộc sống không phải là làm việc hời hợt 8 tiếng/ngày rồi “thả trôi” trách nhiệm, phó mặc bản thân cho vòng quay ổn định.

• Làm việc chăm chỉ vẫn là yếu tố nền tảng: Những thành tựu lớn không đến từ lối làm việc tối thiểu, thiếu trách nhiệm hoặc thiếu cải tiến.
• Học tập liên tục sau giờ làm: Việc dành thời gian để nâng cấp bản thân – học thêm ngoại ngữ, kỹ năng số, chăm sóc sức khỏe – chính là đầu tư vào tài sản lớn nhất: chính bạn.
• Work smart nhưng phải có work hard: Như một đồng nghiệp của tôi từng nói: “Chỉ hết việc bạn giao cho mình, nhưng công việc phát triển bản thân thì không bao giờ hết.”

“Tôi từng nghĩ chỉ cần thông minh là đủ, nhưng thực tế luôn cho thấy chỉ những ai vừa cần cù vừa ham học hỏi, chủ động phát triển mới thực sự bền vững và thăng tiến lâu dài.” – Góc nhìn cá nhân, rút ra từ nhiều năm làm leadership tại cả doanh nghiệp truyền thống lẫn công ty công nghệ

Khởi nghiệp và tinh thần dấn thân: Bánh xe không dừng lại cho ai đứng yên

Một vài năm trước, “startup” có vẻ là điều xa xỉ, viển vông – nhưng giờ đây, ai cũng cần luyện cho mình tư duy tự chủ, tư duy doanh nhân – “từ ghế nhà trường” đến ghế quản lý. Khởi nghiệp không nhất thiết phải là lập công ty riêng, mà có thể chỉ bắt đầu đơn giản bằng một shop online, một kênh chia sẻ hữu ích, hay bất cứ nỗ lực nào tạo giá trị mới cho chính mình, cộng đồng.

• Hãy coi dấn thân là điều hiển nhiên của tuổi trẻ: Không đa dạng trải nghiệm, bạn sẽ dễ bị đứng lại trong vùng an toàn – đây là điều nguy hiểm nhất với thế hệ trẻ.
• Khởi nghiệp nhỏ, bài học lớn: Từng thấy nhiều bạn trẻ làm freelancer, vận hành kênh social cá nhân nhận thức rõ hơn về quản trị thời gian, tài chính, quan hệ khách hàng… và sẵn sàng cho những thử thách lớn hơn.
• Thay đổi bản thân trước khi bị hoàn cảnh “buộc” phải thay đổi: Thị trường không chờ đợi, bạn không chuyển động, bạn bị bỏ lại phía sau – đôi khi chỉ trong vòng 1-2 năm.

“Thời gian là câu trả lời trung thực cho sự lười biếng, hời hợt. Hãy chủ động hối tiếc vì những gì mình đã thử, hơn là mãi hối tiếc vì không dám bắt đầu.” – Một lời nhắn nhủ nhẹ nhàng từ trải nghiệm thực chiến của tôi ở nhiều vai trò lãnh đạo

Mỗi hành trình là riêng biệt, nhưng thức tỉnh là điều chung

Tôi không cho rằng mọi bạn trẻ đều thiếu động lực, hay sống ảo tưởng – vẫn còn rất nhiều người đang bứt phá ngoạn mục, học tập chăm chỉ, luôn tự đặt câu hỏi “mình có thể làm gì tốt hơn?”. Tôi cũng may mắn gặp những người sếp, đồng nghiệp có tư duy phát triển không ngừng, truyền lửa cho team qua từng ngày.

Quan trọng là: Bạn đã đánh giá lại năng lực bản thân thực sự chưa? Bạn có chủ động học hỏi công nghệ mới, rèn luyện kỹ năng mềm, mở rộng network? Bạn có dám đặt mình vào thử thách mới, hay vẫn tìm sự an toàn ngắn hạn? Sẽ không ai vẽ ra con đường thành công duy nhất, nhưng sự chủ động thay đổi là điều bạn có thể kiểm soát ngay từ hôm nay.

Thế hệ trẻ – và kể cả tôi – đều đã, đang và sẽ tiếp tục “đập vỡ” những ảo tưởng của chính mình để trưởng thành hơn mỗi ngày. Sự phát triển không phải là trật tự bằng phẳng, mà là chuỗi những lần vấp ngã, tự đứng lên. Đôi lúc, chỉ cần nhắc mình: Hãy làm đúng, làm đủ, làm liên tục và không ngừng học hỏi – bạn sẽ không bao giờ bị bỏ xa.

Dù hành trình mỗi người là khác biệt, tôi tin rằng với tinh thần tỉnh thức, trách nhiệm, ngừng ảo tưởng và dám thử thách, bạn trẻ Việt Nam hoàn toàn có thể vươn tới thành công bền vững – trong thời đại số hóa thần tốc và cạnh tranh toàn cầu này.

#TưDuyChiếnLược #PhátTriểnBảnThân #KỹNăngThếKỷ21